کوهرنگ و عشایر بختیاری

تور عشایر بختیاری به ویژه در فصل گرم و تابستان طرفداران زیادی پیدا میکند. در تور کوهرنگ و عشایر بختیاری از جاذبه های طبیعتی و تاریخی استان چهارمحال و بختیاری دیدن می کنیم. یکی از محبوب ترین دیدنی های این سفر روستای سرآقاسید است. با ما همراه شوید تا بگوییم روستای سرآقاسید کجاست و جاهای دیدنی و مراسم معروف بختیاری ها چه تاریخچه ای دارند.

عشایر بختیاری

در متون فارسی واژگان عشیره، قبیله، ایل، طایفه، اویماق، اولو و به‌ویژه جمع آن‌ها عشایر، قبایل، ایلات، طوایف، اویماقات، اولوسات غالباً هم‌معنی‌اند و در واژه‌نامه‌ها خاندان یا دودمان یا گاهی جامعه یا مجموعه قشون توضیح داده می‌شود. جغرافی‎نویسان قدیمی برای اشاره به‌اصطلاح کردان فارس از واژه رموم که جمع رم است یا زموم که جمع زم است استفاده کرده‎اند.

تاریخ ایلات ایران، تاریخ ایران است. نگاهی به تاریخ ایران این نکته را روشن می‌کند که بدون مطالعه تاریخ اقوام، ایلات و عشایر به‌درستی نمی‌توان تاریخ ایران را شناخت.

در هر دورانی از تاریخ ایران که یکی از ایلات نیرومندتر از دیگران بوده، قدرت سیاسی را تسخیر کرده است. ایلات به علت آمادگی دائمی برای کوچ دارای انضباط شبه‌نظامی هستند و در عرض ساعاتی آماده حرکت با گله‌هایشان هستند، همین انضباط و آمادگی جنگی آنان، ایلات را تبدیل به یک اردوی نظامی می‌کرده است.

در جامعه ایلاتی بر مبنای مناسبات عشیریی مردم اطاعت‌پذیری محض از رؤسایشان داشتند و از سویی داشتن نیروی مسلح از ضروریات زندگی ایلی بوده است و در اختیار داشتن این دو مؤلفه دو اهرم قدرت برای سران ایلات و عشایر فراهم نموده.

مطالعات تاریخ ایلات ایران نشان می‌دهد که ایلات در سیاست داخلی کشور دارای نفوذ بوده و نقش مهمی را در به وجود آوردن سلسله‌ها بازی می‌کرده‌اند و این امر در بعضی مواقع باعث می‌شده است که به امر پادشاهان وقت و سیاست کشور، دسته‌هایی از ایلات از محل اصلی خود کوچانیده شده و در محل جدیدی به زندگی بپردازند.

کوچ

واژه‌ای که هزاران سال زندگی سنتی اقوام لرزیان دامنه‌های زاگرس را به تصویر می‌کشد. "مال کنون "مهم‌ترین موضوع زندگی و معیشت عشایر است و درعین‌حال یادآور شاخص‌ترین اثر موسیقایی ایل بختیاری است.

مال کنون، آیینی تاریخی و دیرین عشایر بختیاری است، که به لحظه آغاز کوچ عشایر گفته می‌شود.

" کوچ " در فرهنگ بختیاری با سختی و تلاش عجین شده و مردان و زنان این دیار با طی طریق در دل کوه‌ها و کوهساران دل به دریای رودهای ناآرام‌ می‌زنند.

عشایر در طول سال برای دست یافتن به مراتع سرسبز در ییلاق و قشلاق دو بار اقدام به کوچ می‌کنند که کوچ بهاری ییلاقی از خوزستان به چهارمحال و بختیاری به دلیل دست یافتن به مراتع سرسبز و آب‌های روان با خوشحالی همراه است.

عشایر برای حرکت ایل ساعت نیک می‌کنند و باروبنه می‌بندند و در فصل زیبای بهار راهی ییلاق می‌شوند. کسانی که در ایل وظیفه‌شان راندن بره‌ها بزغاله‌هاست برای این‌که خوشی و هیجان سفر و حرکت بره‌ها بزغاله‌ها را درایل پخش کنند با آهنگی دل‌نشین اشعاری را به لری می‌خوانند...

عشایر بختیاری در سال دو نوبت کوچ می‌کنند به‌گونه‌ای که در بهار از نیمه فروردین تا اواخر اردیبهشت از منطقه گرمسیر (شهرهایی در استان خوزستان) به منطقه سردسیر در استان چهارمحال و بختیاری و دامنه‌های شمالی رشته‌کوه زاگرس نقل‌مکان می‌کنند و از اواخر شهریور تا اواسط آبان هم همین مسیر را برمی‌گردند.

تاکنون سه هزار و ۸۰۰ کیلومتر ایل راه درجه‌یک، ۲ و ۳ عشایری در استان چهارمحال و بختیاری شناسایی‌شده است. برخی از این ایل راه‌ها بیش از ۳۰۰ سال قدمت دارد و مهم‌ترین آن ایل راه “دز پارت” است که از “گردنه رخ” آغاز و به منطقه “ده دز” استان خوزستان متصل می‌شود.

وجه‌تسمیه

احتمال می‌رود واژه بختیاری دگرگون‌شده واژه باختری باشد و بختیاری، به معنی باختری‌ها باشد.

ییلاق

منطقه منتخب عشایر برای زندگی در ماه‌های گرم سال و به آن مکان کوچ می‌کنند.

قشلاق

منطقه‌ای که عشایر زمستان را آنجا سپری می‌کنند.

زبان و گویش

لری بختیاری

مشاهیر و مفاخر

شاپور بختیار، محمد مصدق، ثریا اسفندیاری و...

بهترین زمان بازدید

زمان کوچ عشایر

مسیر دسترسی

سکونتگاه ییلاقی

سکونتگاه ایل هفت لنگ در محدوده شور آب، تنگه گزی و دامنه‌های زرد کوه تا اردل به مرکزیت شهرستان‌های کوهرنگ و چلگرد می‌باشد.

سکونتگاه قشلاقی

سکونتگاه ایل هفت لنگ: در محدوده شهرستان اندیکا و شهرستان مسجدسلیمان می‌باشد.

بخش‌بندی عشایر و ایلات ایران

عشایر ایران به اقوام اصلی کرد، لر، فارس، لک، ترک و ترکمن، عرب، بلوچ و براهویی تقسیم می‌شوند.  معمولاً ایلات و عشایر ایران را از جهت زبان به ۷ دسته تقسیم می‌کنند: ترکمنی، ترک‌زبان، فارسی‌زبان، کردی، لری، عرب‌زبان و بلوچ.

رده‎بندی حال حاضر عشایر با رده‎بندی تاریخی ایشان متفاوت است، چه بسیاری از ایلاتی که امروزه ترک یا کرد دانسته می‎شوند در متون تاریخی لر یا لک توصیف‌شده‌اند یا بالعکس. برای نمونه ترکاشوندان همدان که امروزه در اثر همسایگی با عشایر کرد، کردزبان شده‎اند در اصل لر بوده‎اند، یا ایل گوران بااینکه برپایه قوم‎شناسی و زبانشناسی ریشه کردی برایشان دانسته نمی‎شود امروزه کرد به‌حساب می‎ایند.