استان زنجان در شمال غرب فلات مرکزی ایران قرار گرفتهاست. وسعت استان برابر ۲۲۱۶۴ کیلومتر مربع و۳/۴۱ درصد کل کشور را شامل میشود. رودهای مهم در این استان قزلاوزن، زنجانرود، ابهر رود (رود کبیر) است. بلندترین نقطه استان در ارتفاعات تخت سلیمان (بیش از ۳۰۰۰ متر) و کمترین در قزلاوزن در گیلوان (بیش از ۳۰۰ متر) میباشد. آثار تاریخی شامل سلطانیه، بازار زنجان، مجموعه رختشویخانه مسجد جامع زنجان، مقبره قیدار نبی فرزند حضرت اسماعیل (ع) نیای سی ام حضرت محمد(ع) در شهرستان خدابنده، آرامگاه احمد زهرنوش و امامزاده زیدالکبیر در ابهر است. استان زنجان از شمال به استان های اردبیل و گیلان، از شرق به استان قزوین، از جنوب به استان همدان، از جنوب غربی و غرب به استان های كردستان و آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی محدود است و از جمله استان هایی است كه به تنهایی با 7 استان كشور همسایه و همجوار است. تاریخ بنای شهر زنجان در استان زنجان، را هم زمان با سلطنت اردشیر بابكان دانسته اند و در آن زمان، آن را شهین یعنی منسوب به شاه می نامیدند. گفته می شود كه این نام طی قرون و اعصار به زنگان و سپس به زنجان تبدیل شده است.
صنایع دستی
ملیله کاری: از کارهای دستی بومی زنجان ساخت وسایل نقرهای و به ندرت طلائی به صورت ملیله کاری است که در اوایل فقط در زنجان معمول بوده که در زمان رضاخان تعدادی از هنرمندان زنجانی به تهران و اصفهان کوچ کردند و این هنر ظریف را در آن شهرها رواج دادند.
چاروق دوزی: چاروق دوزی یکی دیگر از هنرهای دستی است که دستهای ظریف هنرمندان زنجانی در تولیدات آن مهارت ویژهای دارند. این چاروقها مشخصاً زنانه بوده و استفاده از آن جنبه تشریفاتی و تفننی دارد.
چاقوسازی: چاقو سازی در زنجان که با مهارت خاصی به دست استادان این صنعت ساخته میشود با ویژگیهایی همچون ظرافت، تناسب، تنوغ، قدرت برش و آبکاری تیغه از شهرت فراوانی بر خوردار است.
سوغات و گیاهان دارویی
گیاهان دارویی استان زنجان ، دارای گونه های مختلفی هستند و همچنین از کیفیت بالایی نیز برخوردار اند . همان طور که می دانید مردم استان زنجان آذری زبان هستند و همواره آذری های از جمله پیشرو ها در طب سنتی محسوب می شوند. از جمله گیاهان دارویی استان زنجان می توان به
سنجد تلخ (کام یا کهام) : سنجد تلخ دارای درختچه ای به طول 1 تا 3 متر می باشد که به حالت وحشی به تعداد انبود در دشت های آهکی یافت می شود و به همین دلیل است که این درختچه در زنجان فراوان می باشد.
ولیک سرخ (زالزالک) : ولیک دارای درختچه های نسبتا متوسطی است که حداکثر تا 1 متر ارتفاع دارند. میوه ها این درخت به صورت بیضوی می و قطری 8 تا 12 میلی متری دارد.
قدومه: این گیاه که از خانواده تیره شب بو ها می باشد بسیار کوچک و به صورت خوشه های دراز و پرپشت دیده می شود . اندازه میوه های قدومه بسیار کوچک است و در نهایت بزرگی به اندازه نصف عدس می رسد.
از سایر گیاهان دارویی استان زنجان می توان به زیتون تابلن، ریحان، سپیدار، کرمیکت، تره و غیره می توان اشاره کرد.سوغاتیهای استان زنجان بسیار است، از محبوبترین سوغاتیهای خوراکی شهر میتوان به نان اردک، انگشتپیچ، سبزی گلآقا، سبزی ماتار و پیاز کوهی اشاره کرد.
اوضاع جوی و شرایط اقلیمی استان زنجان، بر حسب پستی و بلندیها سخت متغیر است. به طور کلی ارتفاعات دارای آب و هوای سرد کوهستانی ، زمستانهای پر برف و سرد و در تابستان معتدل و خشک می باشد . در این میان دره های قزل اوزن دارای آب و هوای معتدل تر بوده و دارای زمستانهای معتدل و تابستانهای نسبتا گرم است جلگه های مابین ارتفاعات نظیر جلگه سجاس ، منطقه قشلاقات اقشار و قسمت سفلای زنجان رود دارای آب و هوای معتدل تری هستند.
خوردنی های محلی فراوانی در استان زنجان دارد. مواد اولیه ی غذاهایی که مورد استفاده ی بومیان زنجان قرار می گیرند، همگی طبیعی، تقویت کننده و سالم هستند و برای سلامت بدن ما مفید است. جغور بغور، خورش آلوچه با مرغ، پیازو، بوغدا آشی، آش ترش، آش شیر، شش انداز، کله جوش، کشک بادمجان، علم سلات، کوفته ترکی، مرصع پلو و حلیم زنجان از غذاهای محبوب و معروف محسوب می شود.