دشت هلن

تور دشت هلن، منطقه حفاظت شده هلن پس از سبزکوه، دومین منطقه حفاظت شده در چهار‌محال ‌و ‌بختیاری با ۴۰ هزار هکتار وسعت، تنها منطقه حفاظت شده جنگلی به شمار می‌رود که ۳۰ ‌هزار هکتار آن پوشیده از جنگل عمدتا از نوع بلوط غرب است.علاوه بر رودخانه کارون با طول حدود ۶۵ کیلومتر و رودخانه ارمند، چشمه‌هایی همچون چشمه سیبا، آب سفید، تاگک، چشمه دل بالا و گردک، از منابع آب هلن هستند.

منطقه حفاظت شده دشت هلن

به‌واسطه تصميم شورای عالی حفاظت محيط‌زيست در سال ۱۳۷۷ مبنی بر حفاظت از ۱۰ درصد جنگل‌های كشور، منطقه‌ی هلن انتخاب شد و عملا از سال ۱۳۸۰ با نصب تابلو در پيرامون آن به مديريت اداره كل حفاظت محيط‌زيست استان درآمد.

 هلن حدود ۳۱ روستا را در داخل و اطراف خود در برگرفته است؛ هرچند یکی از مهم‌ترین ساکنان تاثیرگذار این دشت وسیع و منطقه حفاظت شده، عشایر ارزشمند آن هستند.

دشت هلن کجاست؟

منطقه حفاظت شده هلن در شهرستان‌های اردل، لردگان و کیار از توابع استان چهارمحال و بختیاری و در حدود ۲۰ کیلومتری جنوب شهر ناغان و ۱۱۰ کیلومتری جنوب شهر شهرکرد قرار دارد. منطقه‌ی مذکور وسعتی حدود ۴۰,۲۰۰ هکتار دارد که ۳۰ هکتار آن جنگل و مابقی به‌صورت مرتع است. این منطقه کاملا کوهستانی است که بلندترین نقطه آن، کوه بزمنی با ارتفاع ۳,۲۲۵ متر و کمترین ارتفاع آن حاشیه رودخانه زیبای ارمند با ارتفاع ۱,۱۶۸ متر از سطح دریا هستند.

علت نام‌گذاری دشت هلن

منطقه حفاظت شده‌ی هلن از آن جهت به این نام مشهور است که گفته می‌شود پرستاری آمریکایی به نام «هلن جفریز بختیار با یک پزشک ایرانی بختیاری ازدواج می‌کند و در سال ۱۹۳۱ به ایران می‌آید و به‌همراه همسرش با ایل بختیاری کوچ می‌کند و به مداوای مردم می‌پردازد. این موضوع هم‌زمان با نقشه‌برداری جغرافیایی آن بخش از ایران و ارتفاعات زاگرس بود و این طور به نظر می‌رسد که کوهی در این منطقه را به‌سبب قدردانی از زحمات این بانوی بزرگوار، به نام هلن نام‌گذاری کردند. نامی که بعدها به سراسر دشتی وسیع اطلاق شد که این کوه در میانه آن قرار دارد.

با اینکه او سال‌ها بعد از همسر ایرانی خود جدا شد؛ اما عشقش به ایران تمامی نداشت و در نهایت در شهر طوس و در نزدیکی آرامگاه شاعر نامی ایران، ابوالقاسم فردوسی به خاک سپرده شد.

بهترین زمان سفر به دشت هلن

منطقه هلن آب‌وهوای نیمه مرطوب دارد و در تابستان گرم و خشک و در زمستان‌ سرد است؛ در نتیجه، بهار بهترین فصل سفر به این منطقه به حساب می‌آید.

طبیعت هلن، به‌خصوص در اردیبهشت ماه بسیار زیبا است و اغلب طبیعت‌گردها در این زمان کمپ خود را در این دشت برپا می‌کنند و از تماشای طبیعت زیبای آن بهره می‌برند؛ اما اگر طاقت سرمای زمستان را دارید و البته از تجهیزات و تجربه کافی هم برخوردارید، زمستان هم زیبایی‌های بی‌بدیل خود را دارد. یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعت زمستانی و پرابهت این منطقه، در فاصله بین روستای برنجگان تا روستای معدن جلوه می‌کند؛ جایی که شیب مسیر به‌تدریج افزایش می‌یابد و با باریدن برف و تلمبار شدن آن روی هم در نهایت بهمن اتفاق می‌افتد که به‌شکل آبشاری زیبا و حیرت‌انگیز خود را به درون رودخانه می‌رساند.

پوشش گیاهی و جانوری منطقه حفاظت شده هلن

ویژگی‌های اقلیمی منطقه، آب‌وهوای نیمه‌مرطوب، وجود زیست‌بوم‌های رودخانه‌ای و حاشیه رودخانه‌ای، پوشش‌های انبوه جنگلی و غیرجنگلی، شرایط مناسبی برای جذب حیات‌وحش متنوع، به‌ویژه پرندگان فراهم کرده است.

از جانوران این منطقه می‌توان به کل و بز، سنجاب ایرانی، روباه معمولی، گراز، گرگ، خرگوش، خرس قهوه‌ای، کبک، کبوتر جنگلی، کمرکلی بزرگ، زاغ نوک قرمز، عقاب طلایی، آگاما، لاک‌پشت آبزی و افعی اشاره کرد.

در ابتدای حرکت در مسیر دشت خیال‌انگیز هلن، گیاهان و گونه‌های مرتعی به‌وفور به چشم می‌خورند. گلزارهای بزرگ و چشم‌نواز پای ثابت بهارهای این منطقه هستند که دامن هلن را می‌آرایند. کمی که ارتفاع بیشتر می‌شود، سروکله جنگل‌ها پیدا می‌شود که تا ارتفاع دو هزار متری وجود دارند؛ اما در ارتفاعات بالاتر، گونه‌های مقاومی مثل گون و دافنه و پلاخور، جای جنگل‌های عظیم بلوط غرب را می‌گیرند. گیاهان دیگری همچون ارژن، کلخونک، شکر تیغال، گون، بنه، بادام کوهی، زالزالک، گز، پلاخور و... نیز پوشش گیاهی این منطقه را تشکیل می‌دهند