آرامگاه کوروش بزرگ تنها بنای پاسارگاد است که تاریخ‌ نگاران و سیاحان آن را توصیف كرده‌اند. استرابون كه همزمان با عیسی مسیح زندگی می‌كرد، از قول یكی از سرداران همراه اسکندر، آرامگاه کوروش را چنین وصف كرده است: «.. و در آن‌جا اسکندر آرامگاه کوروش را در پردیسی مشاهده کرد، به صورت برجی کم‌ ارتفاع كه زیر سایه انبوه درختان باغ شاهی پنهان بود.

بخش پایین آرامگاه بزرگ و حجیم بود و در بخش بالایی اتاقی داشت با تختی از طلا و میزی که روی آن فنجان‌ها و ظروف آیینی نهاده بودند و تابوتی زرین که جسد کوروش را در خود جای داده بود ...»

ساختار بنای آرامگاه شامل دو بخش اصلی سکوی پلکانی و اتاقک آرامگاه با سقف خرپشته­ای است. كل بنا، که بلندی آن حدود 11 متر است، از بلوک‌های سنگی تراش‌ خورده ساخته شده كه بدون هیچ ملاتی کنار هم چیده شده است. این مکعب‌های سنگی را با بست‌های آهنی و با استفاده از سرب به هم متصل و سرجای خود محکم كرده‌اند.

بخش پلکانی بنا از دو قسمت تشکیل شده، نخست سه پله پایین که ارتفاع هر كدام یک متر است و سپس سه پلة بالا با ارتفاع حدود نیم متر. طراحی هوشمندانه آرامگاه یادآور زیگورات‌ها یا نیایشگاه‌های مطبق با پیشینه کهن در تاریخ معماری ایران و در عین حال ممتاز و منحصر‌ به‌ فرد است و ساختار کلی آن، به دلیل سادگی و گیرایی در عین استحکام، نظر هر بیننده‌ای را از هر سوی دشت به خود جلب می‌کند.

کلودیوس ریچ در سال 1821 در مورد اهمیت آرامگاه و شخصیتی كه در آن آرمیده چنین گفته است: «ظاهر بسیار قابل احترام این بنای سنگی بی‌درنگ موجب نوعی احساس ترس همراه با کرنش و تعظیم در من شد. آگاه شدم که تاکنون درک و شناخت درستی از آن نداشته‌ام. از این رو در حالی که غرق در تفکر بودم حدود یک ساعت روی پلکان بنا نشستم تا آن زمان که ماه بر فراز آن نورافشانی کرد و آن وقت بود که به خود گفتم که این‌جا بی‌شک باید آرامگاه بهترین، مشهورترین، محترم‌ترین و ستودنی‌ترین پادشاه مشرق زمین باشد.»