کلیسای سنت استپانوس که به نام "قزل وانک" (صومعه سرخ) نیز شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین و زیباترین کلیساهای ایران و دومین کلیسای مهم ارامنه در کشور پس از قره کلیسا است. این بنای تاریخی در استان آذربایجان شرقی، در ۱۷ کیلومتری غرب جلفا و ۳ کیلومتری کرانه جنوبی رود ارس واقع شده و هرساله زائران و گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.

کلیسای سنت استپانوس کجاست؟

کلیسای سنت استپانوس در 16 کیلومتری غرب جلفا و به فاصله 3 کیلومتری کرانه جنوبی ارس و در روستای متروکه‌ای به نام دره شام قرار دارد. نام کلیسا گرفته شده از نام استپانوس، شهید اول راه مسیحیت می باشد و به علت استقرار آن در دره شام به این نام نیز خوانده می شود.

با تور تبریز ، سفری به یادماندنی به کلیسای سنت استپانوس داشته باشید! 02188200205

سنت استپانوس که بود؟

سنت استپانوس، که در زبان ارمنی استفانوس نامیده می‌شود، اولین شهید راه مسیحیت بود. او یکی از هفت نفر از اولین یهودیانی بود که به عنوان شاگرد رسولان عیسی مسیح انتخاب شدند.

طبق کتاب اعمال رسولان، استپانوس به دلیل سخنرانی‌های رسواکننده علیه یهودیان و معبد اورشلیم، توسط شورای یهودیان مورد سنگسار قرار گرفت. در حین سنگسار، استفانوس חזره‌ای عیسی مسیح را در آسمان دید و گفت: "ای خداوند عیسی، روح مرا بپذیر." (اعمال 7:59).

مرگ استفانوس نقطه عطفی در تاریخ مسیحیت بود. این اولین باری بود که یک مسیحی به دلیل ایمانش به قتل می‌رسید و باعث شد که بسیاری از مسیحیان اولیه اورشلیم را ترک کنند و به سایر نقاط امپراتوری روم پناه ببرند.

معرفی و تاریخچه کلیسای سنت استپانوس

در مورد تاریخچه ساخت این بنا اظهارات فراوانی وجود دارد. عده‌ای آن را از بناهای اوایل مسیحیت و برخی نیز چون تاورنیه این بنــا را به دوره صفویه نسـبت می‌دهند. درحـالی‌که شیوه معماری بنا و مصالح ساختمانی آن نشان دهنده این مطلب است که این کلیسا در بین قرن چهارم تا ششم هجری (دهم تا دوازدهم میلادی) ساخته شده است.

در مورد موقعیت کلیسا نیز می‌توان چنین استنباط نمود که کلیسا در محوطه‌ای حصار شده از درختان و در دره سرسبزی واقع شده که حصاری سنگی آن را احاطه کرده و آن حصار باروئی بلند با هفت برج نگهبانی و پنج پشت بند استوانه‌ای سنگی شبیه به دژهای مستحکم دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی دارد.

دروازه این بارو در وسط دیوار غربی تعبیه شده و دارای دری چوبی و آهنین می‌باشد و نقش برجسته‌ای از حضرت مریم(ع) و دوران کودکی حضرت عیسی(ع) در پیشانی طاقنمای آن به چشم می‌خورد.  بنای کلیسا از سه قسمت اصلی تشکیل شده است و شامل برج ناقوس، نمازخانه، اجاق دانیال می‌باشد.  

برج ناقوس کلیسا بر روی ایوان دو طبقه‌ای متصل به دیوار جنوبی کلیسا قرار دارد. این برج با نقوش برجسته فرشته، صلیب، ترنج، ستاره گل هشت پر زینت یافته است. این برج از آثار نفیس دوره قاجاریه است و در زمان عباس میرزا نایب السلطنه مرمت شده است.

 نمازخانه به ابعاد 16*21 متر بوده و در ورودی منبت کاری با تزئینات بسیار زیبای آن در وسط ضلع غربی تعبیه شده است. در این قسمت از کلیسا حجاری پایه‌ها و نیم ستونها و زنجیرهای جوانب و مقرنسهای آن از شاهکار‌های هنر حجاری به شمار می‌رود.

سفر به کلیسای سنت استپانوس ، تجربه‌ای بی‌نظیر در زندگی شما خواهد بود. 02188200205

کتیبه ای از سنگ ماسه‌ای سرخ رنگ به خط نستعلیق بر بالای در ورودی و زیر طاق مدخل کلیسا به چشم می‌خورد، نقش‌های برجسته‌ای از فرشتگان بر پیشانی طاقنماهای اضلاع شانزده‌گانه پهن گنبد مرکزی که در حقیقت پای طاق گنبد بلند و زیبای نمازخانه کلیسا محسوب می‌شود حجاری شده است.

پوشش این گنبد به صورت هرمی با پوسته خیاری، سی و دو پهلویی است و بر روی پلان ستاره شکل شانزده پر قرار گرفته است. داخل طاق نماهای پهن گنبد یک در میان پنجره‌هایی تعبیه شده که طاق هلالی تودر تویی دارد و تصویرهای برجسته یکی از فرشتگان در داخل قابی چهارگوش نمای بیرونی آن را زینت می‌دهد.

فضای داخلی کلیسا به صورت صلیب بوده و از سه قسمت ایوان، نمازخانه و محراب تشکیل شده است. ایوان بر روی دو ستون و دو نیم ستون قرار گرفته است و نمازخانه در پشت ایوان و در زیر گنبد اصلی است و محراب نمازخانه در جانب شرقی آن قرار گرفته و 96 سانتی متر از کف نمازخانه بلندتر است. ازاره محراب از سنگ مرمر است و دارای هفت طاقنمای جناغی دو طبقه می‌باشد. از جمله تزئینات جالب درون معبد سه نمازگاه سنگی انفرادی با حجاریهای زیبا است. اجاق دانیال تالاری است متصل به دیوار شمالی کلیسا که 6 متر عرض و نزدیک به 20 متر طول دارد که از سه قسمت تشکیل شده است.

اجاق دانیال به نام دانیال از قدیسین قرن پنجم میلادی معروف است. تالار اجتماعات در وسط قرار گرفته و محل غسل در انتهای شرقی تالار واقع شده است. این محل دارای سکوی بلندی می‌باشد که میز سنگی در وسط آن نهاده شده است. دیری در کنار کلیسا وجود دارد که در چهار طرف آن اتاقهایی وجود دارد که طبقه فوقانی آن جهت استراحت و طبقه زیرین آن محل اصطبل چهارپایان می‌باشد. کلیه اتاق های همکف و طبقه فوقانی دیرها مرمت شده و هم اکنون مورد استفاده زایرین، نگهبانان و نیروهای فنی می باشد.

ساعت بازدید کلیسای سنت استپانوس

همه روزه از ساعت 9 صبح تا 5 بعد از ظهر امکان بازدید از این مکان تاریخی وجود دارد.

در فصل زمستان، به دلیل شرایط آب و هوایی، ساعت بازدید تا 5 عصر است.
روزهای تعطیل رسمی نیز کلیسا به روی عموم باز است.

برای رزرو تور تبریز با ماهبان تور تماس بگیرید! 02188200205

بهترین زمان بازدید از کلیسا چه وقت است؟

بهترین زمان برای بازدید از کلیسای سنت استپانوس به سلیقه و اولویت‌های شما بستگی دارد. با این حال، می‌توانم نکاتی را به شما ارائه دهم تا بتوانید بهترین زمان را برای سفر خود انتخاب کنید:

آب و هوا:

بهار (مارچ تا می): هوا در این فصل ملایم و دلپذیر است و مناظر طبیعی اطراف کلیسا سرسبز و دیدنی هستند.
تابستان (ژوئن تا آگوست): هوا در این فصل گرم و خشک است. اگر گرمای هوا را دوست ندارید، بهتر است در فصل دیگری به کلیسا سفر کنید.
پاییز (سپتامبر تا نوامبر): هوا در این فصل خنک و مطبوع است و برگ‌های درختان رنگ‌های زیبایی به خود می‌گیرند.
زمستان (دسامبر تا فوریه): هوا در این فصل سرد و برفی است. اگر به دنبال تجربه ای منحصر به فرد هستید، می‌توانید در زمستان از کلیسا دیدن کنید، اما توجه داشته باشید که ممکن است برخی از امکانات و جاده ها به دلیل بارش برف مسدود باشد.

مناسبت‌ها:

روز مرگ تاتائوس: ارامنه هر ساله در 14 مرداد ماه برای دعا و زیارت به کلیسای سنت استپانوس می‌روند. اگر می‌خواهید در این مراسم شرکت کنید، باید در این تاریخ به کلیسا سفر کنید.
تعطیلات: کلیسا در تمام طول سال، از جمله تعطیلات رسمی، باز است. اگر در تعطیلات به سفر می‌روید، ممکن است با ازدحام جمعیت بیشتری روبرو شوید.
نکات دیگر:

روزهای هفته: کلیسا در روزهای هفته خلوت‌تر از آخر هفته‌ها است. اگر به دنبال یک تجربه آرام هستید، بهتر است در یک روز هفته از کلیسا دیدن کنید.
صبح زود یا عصر: اگر می‌خواهید از گرمای روز دوری کنید، می‌توانید صبح زود یا عصر به کلیسا بروید.

یک روز پرماجرا در کلیسای سنت استپانوس، تفرجگاهی برای تمام فصول، منتظر شماست!اگر نیاز به مشاوره داری کافیه تماس بگیری 02188200205