قلعه ناصری ایرانشهر، نگین درخشانی در دل کویر لوت است که با معماری منحصربه‌فرد و قدمت تاریخی‌اش، گردشگران بسیاری را به سوی خود می‌کشاند. این قلعه خشتی عظیم، یادگاری از دوران قاجار است که با موقعیت استراتژیک خود، نقش مهمی در تاریخ منطقه ایفا کرده است. با قدم گذاشتن در این قلعه، گویی به سفری در زمان می‌روید و با معماری اصیل ایرانی و سبک زندگی مردم آن دوران آشنا می‌شوید.

قلعه ناصری ایرانشهر کجاست؟

قلعه ناصری در مرکز شهر ایرانشهر، استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. این قلعه در بلوار امام خمینی قرار دارد و دسترسی به آن بسیار آسان است. ایرانشهر در مسیر جاده ترانزیتی چابهار- زاهدان قرار دارد و همین امر باعث شده تا دسترسی به این قلعه برای مسافران آسان‌تر شود. با توجه به موقعیت جغرافیایی ایرانشهر، قلعه ناصری در منطقه‌ای گرم و خشک واقع شده است.

تاریخچه قلعه ناصری

قلعه ناصری که به قلعه ایرانشهر نیز معروف است، در شهری به همین نام در استان سیستان و بلوچستان واقع است. بنا بر نوشته متون و مورخین معاصر، در عهد قاجاریه شخصی بنام ناصرالدوله فرمانفرما که در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی حاکم وقت ایالات کرمان و بلوچستان بود، پیشنهاد ساخت یک دژ نظامی عظیم را در فهرج یا پهره، به ناصرالدین شاه قاجار می دهد. فهرج یا پهره نام قدیم ایرانشهر است که در سال ۱۳۰۸ هجری شمسی با تصرف این شهر توسط قوای رضاخان پهلوی به نام ایرانشهر تغییر نام می یابد. ناصر الدین شاه با ساخت این قلعه نظامی در فهرج موافقت می نماید و بدین ترتیب کار ساخت قلعه در سال ۱۲۶۴ هجری شمسی به دست یکی از معماران توانا و مشهور کرمان بنام استاد حسین معمار باشی کرمانی آغاز و پس از مدت هفت سال به اتمام می رسد.

از آن پس این قلعه بنام قلعه ناصری یا ناصریه مشهور می گردد و مقّر حکمرانی بلوچستان که تا آن سال قلعه کهن و عظیم بمپور بود به قلعه ناصری تغییر می یابد. این قلعه با ضعف دولت قاجار در اواخر عصر قاجار و اوایل عصر پهلوی به تصرف حاکم مقتدر وقت بلوچستان بنام “دوست محمد خان بازکزایی” در می آید و بنام قلعه دوست محمد خان معروف می گردد. با به قدرت رسیدن رضاخان و استقرار و قدرت گرفتن حکومت مرکزی، قشون دولتی رضاخان پهلوی به فرماندهی “تیمسار امان الله جهانبانی” بلوچستان و این قلعه را متصرف شده و از آن پس این قلعه به نام قلعه ایرانشهر شهرت می یابد. در عصر پهلوی دوم (محمدرضا شاه پهلوی) از این قلعه بنام پادگان ژاندارمری وقت و زمانی به عنوان مدرسه استفاده می شده است.

در اوایل انقلاب با متروک ماندن این قلعه عظیم و زیبا، بتدریج تبدیل به قلعه ای متروک و نیمه ویرانه می شود که متاسفانه در سال ۱۳۶۱ هجری شمسی حدود ۹۸ درصد معماری های فضای داخل با بولدوزر مورد تخریب و تسطیح قرار می گرد و تنها سردر و حصار آن باقی می ماند. این قلعه در زمان ساخت، حداقل دارای هفت حیاط بزرگ و شامل مجموعه های اصطبل، شاه نشین، سرباز خانه، اسلحه خانه، حمام و غیره بوده است. مصالح اصل این قلعه از خشت و گل و آجر است و حصار آن مجموعا دارای ۹ برج دیدبانی می باشد که قطر دیوارهای حصار آن در روی سطح زمین به ۴.۵ متر و ارتفاع آن به حدود ۷ متر می رسد. این بنا مجموعا دارای مساحتی بالغ بر ۳۶۰۰۰ متر مربع می باشد.
با توجه به متون به جای مانده، قلعه ایرانشهر دارای بیش از ۱۵۰ اتاق شامل مال بند، حوضخانه، انبار، اصطبل، حمام، سربازخانه، حاکم نشین و غیره بوده است. هر چند که معماری داخلی قلعه تخریب شده، ولی می توان به آجر نمای تزئینی سردر ورودی و برج های آجرکاری شده دو طرف اشاره نمود که دارای انواع طرح های رجچینی، دندان موشی، هندسی، لوزی، چلیپایی است. این نوع تزئین یادآور سبک معماری بکار رفته در برج های ارگ بم در استان کرمان توسط هنرمندان آن خطه است.

معماری قلعه ناصری ایرانشهر

معماری قلعه ناصری به سبک معماری ایرانی و با استفاده از مصالح بومی منطقه ساخته شده است. این قلعه دارای برج‌ها و باروها و حصارهای بلند است که نمادی از قدرت و استحکام است. در داخل قلعه، اتاق‌ها، راهروها و حیاط‌های بزرگی وجود دارد که نشان از وسعت و عظمت این بنا دارد. استفاده از خشت و گل در ساخت این قلعه، یکی از ویژگی‌های بارز معماری ایرانی است.

بهترین زمان بازدید از قلعه ناصری ایرانشهر

قلعه ناصری ایرانشهر، با معماری باشکوه و تاریخی‌اش، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم این منطقه است. برای لذت بردن بیشتر از بازدید از این بنای تاریخی، انتخاب زمان مناسب سفر بسیار مهم است.

بهترین زمان برای بازدید از قلعه ناصری، فصل‌های پاییز و زمستان است. در این فصول، هوای ایرانشهر معتدل‌تر است و گرمای شدید تابستان شما را آزار نخواهد داد. همچنین، نور ملایم خورشید در این فصول، برای عکاسی از قلعه و ثبت لحظات خاطره‌انگیز بسیار مناسب‌تر است. با بازدید در این فصول، می‌توانید از آرامش و زیبایی این بنای تاریخی به طور کامل لذت ببرید و بدون نگرانی از گرما، به گشت و گذار در محوطه قلعه بپردازید.

در فصل بهار نیز می‌توانید از قلعه ناصری بازدید کنید. البته در اوایل بهار، ممکن است هوا کمی خنک باشد. اما با توجه به طبیعت زیبای اطراف قلعه و شکوفایی گل‌ها و گیاهان، بازدید از قلعه در این فصل نیز می‌تواند تجربه دلپذیری باشد. با این حال، بهتر است قبل از سفر، از وضعیت آب و هوا مطلع شوید.به طور خلاصه، بهترین زمان برای بازدید از قلعه ناصری ایرانشهر، فصل‌های پاییز و زمستان است. اما اگر به دنبال تجربه طبیعت زیبای اطراف قلعه هستید، اوایل بهار نیز گزینه مناسبی خواهد بود.

سوالات متداول 

آیا برای بازدید از قلعه ناصری باید هزینه پرداخت کرد؟

بله، برای بازدید از قلعه ناصری باید هزینه ورودی پرداخت کنید.

آیا در اطراف قلعه ناصری امکانات رفاهی وجود دارد؟

بله، در اطراف قلعه ناصری امکانات رفاهی مانند سرویس بهداشتی و پارکینگ وجود دارد.

بهترین راه برای رسیدن به قلعه ناصری چیست؟

بهترین راه برای رسیدن به قلعه ناصری، استفاده از خودرو شخصی یا تاکسی است.

می‌خواهید از قلعه تاریخی ناصری دیدن کنید و به اعماق تاریخ سفر کنید؟ با ماهبان تور ، سفری فراموش‌نشدنی به قلب تاریخ ایران داشته باشید. برای رزرو تور و کسب اطلاعات بیشتر، با کارشناسان ما تماس بگیرید. 02158238