پر رونق ترین دوره سکونت در جزیره هرمز به سال های پس از حمله مغول ها برمی گردد. در این سال ها مردمی که از دست مغولان فرار کرده بودند ابتدا به جزیره قشم و پس از آن به جزیره هرمز رفتند. با این کوچ در این جزیره شهری بنا شد که تا سال ها از رونق بسیاری برخوردار بود، عظمت شهر و جزیره هرمز به قدری شد که دو قرن بعد و تا زمانی که توسط پرتغالی ها اشغال شد مرکز ایالات خلیج فارس از جمله بحرین بود. قلعه پرتغالی ها که به دلیل قرار داشتن در جزیره هرمز واقع در استان هرمزگان قلعه هرمز نیز خوانده می شود، یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی مهم این استان است. قلعه پرتغالی ها که در ضلع شمالی جزیره هرمز و در ساحل دریا قرار دارد، مهم ترین قلعه باقی مانده از روزگار تسلط پرتغالی ها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است. قلعه هایی مستحکم که برای حفاظت از نظامیان پرتغالی در برابر شورش احتمالی بندرنشینان ایرانی ساخته شده بود. قلعه ها حضور این استعمارگران در جنوب ایران و سیطره آنها بر تجارت دریایی این منطقه را برای بیش از ۱۱۰ سال تضمین کرد. قلعه پرتغالی های هرمز به فرمان آلفونسو آلبرکرک، دریانورد پرتغالی، در سال ۱۵۰۷ میلادی، در محلی موسوم به مورنا احداث شد. قلعه به شکل چند ضلعی نامنظم است. ساختمان آن بسیار محکم و دیوارهایی به قطر ۳/۵ متر با چند برج به ارتفاع ۱۲ متر دارد. تاسیسات قلعه شامل انبارهای تسلیحات، آب انبار و اتاق هایی با سقف هلالی است. قلعه پرتغالی‌ هایی که در جزایر جنوبی کشور مانند هرمز، قشم ساخته شده اند قدمت تاریخی ۵۰۰ ساله با معماری خاص دارند که آن سال‌ ها پایگاه مهمی برای پرتغالی‌ ها به منظور حفاظت از نیروها و تجهیزاتشان بوده‌ اند.