مسجد تاریخانه دامغان واقع در جنوب شرقی این شهر بنا شده و از بهترین نمونه‌‌ های نخستین و قدیمی ترین معماری مساجد به شمار می‌ رود. بنای اولیه مسجد تاریخانه به بازه بین سال های 130 تا 170 هجری، یعنی اوایل حکومت عباسی و اواخر حاکمیت بنی امیه برمی گردد. صحن اصلی مسجد تاریخانه شکلب مربع 27 با اضلاع  مترمربعی دارد. جالب توجه است تاریخانه برعکس دیگر مساجد در صحن خود حوض ندارد. در اطراف حیاط مسجد 22 رواق های مسقف با ستون‌ هایی دور تا دور که تعداد کمی از آنها سالم مانده اند به چشم می خورد.

در جنوب غربی و در جهت قبله، شبستان این مسجد قرار دارد که دارای 26 ستون 5 متری که به صورت زوج ساخته شده است. ستون های شبستان، مدور شکل هستند و مشابه آن را در کاخ ها و بناهای تاریخی میبینیم. مناره ای در شمال مسجد میبینیم که به همت یکی از فرمانروایان آل زیار به نام بختیار ابوحرب، در قرن 5 هجری ساخته شده است. این مناره 26 متر ارتفاع دارد که کلاهک آن بر اثر زلزله فرو ریخته است. تاریخانه به معنای خدای خانه یا خانهٔ خدا است و محلی برای برگزاری مراسم های مذهبی و آیینی بوده و گفته می شود این مسجد در گذشته آتشکده بوده و مسجد بر روی آتشکده بنا شده است.