در کتاب تحفه ناصری درباره تاریخچه اورامان چنین آمده است اورامان تخت از بلوکات هیجده گانه است، اورامان تخت در بین مغرب و «جنوب شهر مریوان به فاصله پانزده فرسنگ واقع و مکان بسیار سخت و صعب است. از طرف شرق به دهات کردستان و جنوبأ به اورامان لهون و دهات جوانرود متصل است. از جانب کردستان دو راه صعب المرور دارد که عبور توپ و قشون از این دو راه محال است. با این واسطه غالب اوقات و از دولت متبوع خودشان روگردان و خارج از حکم و فرمان حکام ولایات هستند ولی مرحوم حاجی معتمدالدوله هر دو اورامان را چنانکه در جزو حکمرانی او ذکر خوهد شد، چنان تسخیر و تدمیر نمود که اطاعت و انقیاد آن ها بهتر از کسبه و تجار سنندج بود
پیرشالیار کیست؟
در فرهنگ مزدیسنا پیرشالیار(پیرشهریار) بعنوان یکی از موبدان زردشتی اواخر عصر ساسانی که کتابش را به کسی نشان نمی داده و سخنانش در نزد مردم «ضرب المثل» بوده است، برخی مربوط به دوره اشکانی و گروهی نیز متعلق به 1500سال پیش از میلاد مسیح دانسته‌اند. ولی باتوجه به اظهارات مردم محلی به نظر می‌رسد که با دو پیرشالیار مواجه هستیم.
شخصیت اول که در لابلای کتب تاریخی وجود دارد و مستند است، مشهور به(پیرشالیاره سیاوه) است، پسر جاماسب(۱۵۰)ق.م است
پیر روحانی از مغان زرتشت به نام پیر شالیار نزد مردم اورامان بسیار محترم است. جشن بزرگ مردم اورامان در بهمن‌ماه كه سال روز ازدواج اوست برگزار می‌شود. این مراسم هر سال در بهمن‌ماه، در آغاز چله كوچک، در سه مرحله و طی سه هفته انجام می‌شود. پیرشالیار یکی از مراسمی باستانی است که مردم اورامان برگزار می‌کنند. اورامان یا به زبان هورامی، هورامان، به معنی جایگاه خورشید است. بنا به اظهارات فریدون جنیدی، استاد زبان پهلوی، زبان محلی این منطقه با زبان پهلوی ساسانی تطابق آشکاری دارد. شروع مراسم پیرشالیار روز چهارشنبه است. این مراسم سه روز به طول می انجامد. مقبره پیر شالیار که از موبدان زرتشتی در منطقه بوده است در شهر اورامان تخت واقع شده است. این مراسم شامل قربانی، دف‌زنی، نوعی رقص مذهبی، خوردن آش مخصوص، شب‌نشینی و خواندن شعر است که در آخر هم با دعا به پایان می‌یابد
شاهین سپنتا هم باتوجه به وجود شواهد بیشماری این جشن را مزدایی می‌نامد و می‌گوید: به گواهی آثار بجا مانده در این منطقه همچون آتشگاه پاوه و یا کوه «دالانی »، مردم این منطقه پیش از ورود اسلام، یکتاپرست و پیرو آیین مزدیسنا بوده‌اند و به گواهی پژوهش‌های مردم‌شناسی، پیش از آن، آیین مهر نفوذ گسترده‌ای در میان مردم این منطقه داشته و در سده‌های بعد حتی با گسترش آیین زرتشت و سپس دین اسلام، هنوز تاثیرات ژرف آیین مهر را در همه جنبه‌های زندگی این مردم می توان یافت.
از این روی، به نظر می‌رسد مکانی که با نام مقبره پیرشالیار از آن نام برده می‌شود، در اصل یکی از نیایشگاه‌های آیین مهر بوده و دوران‌های بعد که آیین زرتشت در منطقه گسترده شده به صورت مزار یکی از بزرگان زرتشتی منطقه با عنوان مزار پیر شالیار یا شهریار نام گرفته است.
جهت دیدن پیر شالیار میتوانید با زدن روی لینک زیر، با تور کردستان همراه شوید:
www.mahbantour.com/destination/kurdistan-and-uraman-takht