نخستین پرواز بر فراز ایران
ورود اولین هواپیما یا طیاره به تعبیر آن روزی ها به آسمان ایران، آنقدر عجیب می نمود که احمدشاه قاجار را وادارد تا از آن دیدن کند. شاه وقت با هیئتی از درباریان و خدمتگزاران لشگری و کشوری به محل فرود هواپیما رفته و با آن عکس یادگاری می گیرند. آنچه از آن روزها بر می آید این است که " کوزمینسکی" این پروازهای نمایشی را در چندین کشور دیگر نیز انجام داده و بابت تماشای آنها از مردم پول می گرفته است.
در زمستان 1292 هجری شمسی، کوزمینسکی خلبانی لهستانی تصمیم میگیرد که بر فراز ایران پرواز کند. کوزمینسکی تصمیم میگیرد تمامی قطعات هواپیمای خود را که از روسیه به بندر انزلی آورده سرهم کرده و تصمیم خود را اجرایی کند ولی به فکر باند فرودگاه جهت فرود نبود در نتیجه مجبور به فرود اضطراری در میدان مشق تهران شد. اینگونه بود که یکی دیگر از اولین ها در میدان مشق اتفاق افتاد. این فرود انقدر برای شاه قاجار عجیب و در عین حال جالب بود که با هیئتی از دربار به میدان مشق رفته و از آن هواپیما بازدید و عکس یادگری گرفته است. به جهت عدم وجود زمینی مناسب برای هواپیما دولت ایران با فشارهای انگلستان زمینی را در جنوب تهران به این امر اختصاص داد تا سنگ بنای ایجاد خطوط هوایی در ایران گذاشته شود.
سال 1321 شمسی نقطه سرآغاز تاریخ هواپیمایی ایران است. در این سال ایرانیان ایرویز نخستین شرکت هواپیمایی ملی ایران که توسط گروهی از تجار و بازرگانان ایرانی شکل گرفته بود تاسیس شد. شروع به کار این ایر لاین با پروازهای باری و مسافری در مسیرهای داخلی و منطقه ای صورت گرفت و در طول هفته نیز یک پرواز باری به اروپا به پرواز در می آمد. در سال 1333 پرشین ایرسرویسز که با نام پاس شناخته میشود به خطوط هوایی ایران اضافه شد. در گام نخست این شرکت در زمینه حمل بار فعالیت میکرد و بعدها مسیرهای داخلی منتهی به تهران را در دستور کار خود قرار داد. در سال 1339 پروازهای خارجی این شرکت نیز به مقاصد مختلف مانند لندن، پاریس، ژنو و بروکسل به پرواز درآمد.
هما، اولین شرکت هوایی ایران
در سال 1341 شمسی با ادغام دو شرکت ایرانیان ایرتورز و پاس، هما پا به عرصه صنعت هوانوردی ایران گذاشت. شرکت ملی هواپیمایی ایران (هما) که با نام بین المللی ایران ایر شناخته میشود توانست از امکانات هر دو شرکت استفاده کرده تا مسافران خود را در مسیرهای مختلف جابجا کند. در سال 1343 شمسی اولین هواپیمای جت هما به مقصد بیروت با بوئینگ 100-727 به پرواز درآمد. اواخر دهه 40 دوران اوج هما محسوب میشود وقتی که ناوگان هوایی ایران مجهز به بوئینگ های مدرن و به روز میشد. در اوایل دهه 50 شمسی هما پروازهای بدون توقف بسیاری را به صورت روزانه روانه قاره اروپا میکرد.
هما در اواخر دهه 50 شمسی به عنوان یکی از ایمن ترین، مدرن ترین، و پر درآمد ترین شرکت های هواپیمایی دنیا محسوب میشد. هما با به کار گیری بوئینگ 747 اسپی در مسیر تهران به نیویورک طولانی ترین خط هوایی بدون توقف جهان را به نام خود ثبت کرد. در هیانه دهه 50 شمسی هما با خرید هواپیمای ایرباس 300A و به کارگیری آن در مسیرهای محلی به عنوان نخستین بهره بردار هواپیماهای ایرباس در خاورمیانه لقب گرفت.
اولین های صنعت هوانوردی ایران
1- فرودگاه قلعه مرغی تهران که در مرداد ماه سال 1301 مورد بهره برداری قرار گرفت به عنوان اولین فرودگاه ایران به حساب می آید.
2- سال 1301 اولین هواپیمای ایران از شرکت یونکرس برای ارتش ایران خریداری شد تا از آن برای ترابری و نظامی استفاده شود.
3- سرهنگ احمدخان نخجوان اولین خلبان ایرانی به همراه نخستین دسته از افسران ارتش در خرداد ۱۳۰۲ برای آموزش خلبانی به فرانسه اعزام شد. وی نخستین ایرانی بود که توانست دوره خلبانی را گذرانده و گواهینامه خلبانی دریافت کند.
4- کارخانجات هواپیمایی شهباز اولین کارخانه هواپیماسازی (مونتاژ) ایران بود که در سال ۱۳۱۴ پایه گذاری شدند. لوازم این کارخانجات برای انجام تعمیرات اساسی و مونتاژ قطعات هواپیماهای مختلف در سال ۱۳۱۲ از انگلستان خریداری شد. این کارخانجات تا پیش از سال ۱۳۲۰ شماری بسیاری هواپیماهای آموزشی و جنگی ساخته و به نیروی هوایی تحویل داد.